Bankendossier – update juli & augustus 2021

Juist voor het zomerreces van het federaal parlement bereikte de bankensector en de federale regering een akkoord over de universele bankdiensten. Dit akkoord werd vastgelegd in een charter dat in voege trad op 19 juli 2021.

We vatten even het charter kort samen:

• Kostprijs: je betaalt voor een pakket aan bankdiensten maximaal 60 euro per jaar (5 euro per maand). Dit is de maximumprijs die geldig is tot 30 juni 2024. Rekent je bank voor deze diensten minder dan 60 euro aan, dan mag de prijs jaarlijks met maximum 6 euro verhoogd worden.

• Pakket: in het pakket zitten minimum 60 manuele verrichtingen inbegrepen. Manuele verrichtingen zijn geldopnames aan het loket, papieren overschrijvingen door loketbediende…. Ook kan je 24 keer geld opnemen aan een geldautomaat en krijg je hulp bij het instellen van automatische betaalopdrachten. Rekeninguittreksels kunnen worden afgedrukt door de automaten in de bankkantoren of via maandelijkse afhaling bij de loketbediende.

• Extra kosten: als je vraagt om de rekeninguittreksels per post toe te sturen, dan kunnen de banken hiervoor bijkomende kosten aanrekenen. In het charter spreekt men van een ‘redelijke’ kost: een jaarabonnement van maximum 5 euro + portkosten of een maandelijks abonnement van 2.50 inclusief portkosten of 1 euro maximum per enveloppe + portkosten.

Ook zou er binnenkort nog een vergelijkingstool komen, waardoor je verschillende bankdiensten en kostprijzen kunt vergelijken en het pakket kiezen dat voor jou het meest geschikt is! Meer informatie over wijzigen van bankdiensten kan je vinden op de site van bankswitching.

Samen met onze Franstalige zusterorganisatie Eneo hebben we een collectief opgericht van meer dan 20 organisaties. Door de krachten te bundelen proberen we meer te wegen op het beleid. Zo hebben we eind juni minister van financiën (Van Peteghem), minister van werk (Dermagne) en staatssecretaris consumentenzaken (De Bleeker) aangeschreven. Midden juli hebben we over het charter gesprekken gehad met het kabinet van Dermagne en De Bleeker. We deelden onze bezorgdheden mee en schreven een persbericht!

Op 19 juli 2021 ondertekende de financiële sector, onder leiding van Karel Baert (CEO Febelfin), met de regering het charter van de universele bankdiensten. Dit charter moet de toegang tot bankdiensten voor iedereen vergemakkelijken. Want niet iedereen bevindt zich op de digitale sneltrein. Veel mensen ondervinden moeilijkheden om toegang te krijgen tot online bankdiensten en zo hun rekeningen te beheren.  De oplossing verheugt ons, toch betreuren wij ten zeerste het vrijblijvende, niet-juridische karakter van het charter. Dit staat haaks op de openbare dienstverplichtingen waaraan de banken moeten voldoen. Ook inhoudelijk voldoet het charter niet aan onze verwachtingen. We denken aan: de basisprijs, het toesturen van rekeninguittreksels, het ontbreken van een visakaart en een prijskader voor de diensten die niet tot het pakket van de universele bankdienst behoren.

De basisprijs van het nieuwe "universele" pakket bedraagt 60 euro per jaar. Maar hoe is deze 60 euro tot stand gekomen? In vergelijking met de huidige basisbankdienstverlening, dat amper 16,34 euro per jaar kost, roept dit vragen op. De huidige basisbankdienstverlening voorziet slechts 36 manuele verrichtingen (geldopname aan het loket, overschrijvingen door bankbediende, papieren overschrijvingen). In het charter worden nu minstens 60 manuele verrichtingen voorzien. Maar in de basisdienstverlening werden de banken verplicht om rekeninguittreksels tweemaal per maand manueel te bezorgen. In de universele bankdienst is die verplichting weggevallen. Hoewel het charter voor iedereen van toepassing is en de basisbankdienstverlening slechts toegankelijk was voor een beperkt aantal mensen, streven beide regelingen eenzelfde doel na – iedereen effectief toegang bieden tot hun bankrekening. Er is dus geen enkele rechtvaardiging waarom mensen nu driemaal zoveel gaan moeten betalen.

Meer nog, de kwestie van de rekeninguittreksels blijft onopgelost. Het 60-euro pakket omvat ook het verkrijgen van rekeninguittreksels zonder extra kosten, indien de persoon zelf de rekeninguittreksels kan afdrukken in een bankkantoor of de loketbediende deze maandelijks overhandigt. Maar overal worden bankkantoren gesloten. Dit is dus geen oplossing! Indien je de uittreksels per post laat toesturen, worden er wel extra kosten aangerekend, omdat dit niet opgenomen is in het pakket van 60 euro. Mensen die niet digitaal zijn en/of minder mobiel zijn, worden steevast uitgesloten van de basisprijs. Voor hen zijn rekeninguittreksels het enige middel om een regelmatig overzicht te behouden op de stand van hun rekeningen en zo hun budget te beheren. Dit blijft voor ons een fundamenteel element dat niet in rekening mag gebracht worden of als extra kost mag worden beschouwd.

Wat rechtvaardigt het ontbreken van een VISA-kaart? Waarom hebben niet-digitale personen minder recht op een VISA-kaart en wat zal men moeten betalen om hier toch recht op te hebben? Zal men een extra rekening moeten openen en zullen daar ook extra kosten voor worden aangerekend? Het charter vermeldt hier niets over. Hoewel het een prijskader schept voor het toesturen van rekeninguittreksels per post, zijn er geen prijsafspraken gemaakt over de VISA-kaart of over de kosten voor het openen, beheren en sluiten van deze universele rekening.

Tot slot is het meest verontrustende aspect niet zozeer het handvest zelf, maar wel de twee parallelle initiatieven: Batopin en Jofico. Grootbanken verenigen zich om hun eigen geldautomaten samen te voegen tot gemeenschappelijke uitgebate geldautomaten. Deze initiatieven zijn in sé een besparingsinitiatief waarbij heel wat geldautomaten en apparatuur voor manuele verrichtingen zullen verdwijnen. De vraag is dus hoe de bankensector dit charter zal eerbiedigen en tegelijkertijd de dienstverlening verder zal afbouwen. Ons lijkt het alvast tegenstrijdig!

Ondertekenaars : Ainés du CDH, Association Socialiste de la Personne Handicapée, Commission wallonne des prépensionnés et pensionnés FGTB, Enéo, Espace Seniors, Fédération des Services Sociaux, Financité, OKRA, Réseau Belge de Lutte contre la Pauvreté S-Plus VZW, TSE- CSC, Vlaamse actieve senioren

Door het versturen van bovenstaand persbericht, contacteerde De Morgen OKRA. We kregen de kans om vier vragen te beantwoorden. Het krantenartikel kan je hier lezen.

De kostprijs is één zijde van het verhaal, maar wat ben je met een maximumprijs als er geen bankkantoren en geldautomaten meer gaan zijn?

Je hoorde misschien Jacques Durnez, teamleider van OKRA Bissegem op vrijdag 27 augustus op Radio 2 aan het woord? In Bissigem werden alle bankkantoren gesloten. Dit zorgt terecht voor onvrede. In de afgelopen vijf jaar werden in West-Vlaanderen 430 geldautomaten gesloten, wat overeenkomt met een daling van 40%. Het volledige artikel kan je op de website lezen.

De komst van netwerken als Batopin en Jofico baart ons ook zorgen. De geldautomaten zullen verder worden afgebouwd. De Gentse leden kunnen al eens op verkenning gaan want daar werd recent een Batopin-geldautomaat geopend. Mensen die in de buurt van de Martelaarslaan wonen, mogen zich gelukkig prijzen want we weten niet hoeveel geldautomaten er uiteindelijk nog gaan overblijven in Gent.

Ook deze problematiek volgen we verder op en kaarten we verder aan! Lokale initiatieven juichen we van harte toe, alle beetjes helpen om samen het verschil te maken.

Op 1 september vergaderen we opnieuw met het collectief om de volgende stappen te bepalen (zowel voor de kostprijs als het aanbod). Volgende week hebben we ook een nieuwe afspraak met het kabinet van staatssecretaris De Bleeker. We maken ondertussen ook deel uit van het National Retail Payments Committee om onze standpunten directer aan de bankensector te kunnen overmaken. Je merkt het, zoals beloofd, we laten dit thema niet los!