Batopin moet zijn huiswerk hermaken

Het door de vier grootbanken (Belfius, BNP Paribas Fortis, ING en KBC) opgezette Batopin-project heeft als doel het beheer van de geldautomaten te fusioneren, wat gepaard gaat met een drastische vermindering van hun aantal. Het project beweert efficiënt te zijn door de geldautomaten beter over het hele grondgebied te verdelen. Voor Financité, Testaankoop en Okra is het belangrijkste gevolg vooral dat heel wat burgers geen toegang meer hebben tot een geldautomaat.

Naast de fysieke toegankelijkheid, zijn de organisaties ook bezorgd over de kosten die banken in rekening kunnen brengen voor geldopnames bij Batopin-automaten. "Vorig jaar hekelden we al dat KBC enerzijds haar eigen geldautomaten afschaft en anderzijds beslist om de geldautomaten van Batopin te beschouwen als extern aan haar netwerk, waardoor geld opnemen aan deze geldautomaten de facto betaalbaar is (0,5 euro) voor een deel van haar klanten", verklaart Simon November, woordvoerder van Testaankoop. "Ondertussen heeft CBC dit voorbeeld gevolgd en rekent zij sommige van haar klanten 0,2 euro aan per geldopname aan een Batopin-automaat. Dit is voor ons gewoonweg onaanvaardbaar!”

Op woensdag 23 november heeft minister van Economie, Pierre-Yves Dermagne, in de Kamercommissie aangegeven dat er een onderzoek loopt van de Belgische mededingingsautoriteit naar Batopin. “We zijn blij dat er een onderzoek wordt ingesteld naar aanleiding van de klacht die we hebben ingediend", aldus Anne Fily, onderzoekster financiële inclusie bij Financité, "We hopen dat dit licht zal werpen op de grijze zones van dit project”

Tegelijkertijd vragen Financité, Testaankoop en Okra de regering te werken aan een ambitieuze overeenkomst om de toegang tot contant geld voor de bevolking te blijven garanderen.

We vragen de regering om verdere afschaffingen van geldautomaten te blokkeren en op zijn minst terug te keren naar het aantal geldautomaten op 31 december 2021. De belofte van een geldautomaat binnen 5 km voor 95% van de bevolking is volstrekt onvoldoende, zeker nu Batopin cijfers presenteert die rekening houden met automaten op ‘vogelvlucht’-afstand.

Uit de gedetailleerde studie van Iweps (het Waals Instituut voor Evaluatie, Prognose en Statistiek) blijkt duidelijk dat deze theoretische benadering ver verwijderd is van het werkelijke aantal kilometers dat over de weg moet worden afgelegd om toegang te krijgen tot een geldautomaat.

Om aan de verwachtingen van de bevolking te kunnen voldoen, stellen de organisaties voor dat het project de volgende doelstellingen cumulatief nastreeft:

• ten minste 95% van de bevolking moet binnen een straal van 2,5 kilometer (werkelijk aantal kilometers) toegang hebben tot een bankautomaat met een basisdienstverlening (geldopname, storting, …) en ten minste 98% van de bevolking binnen een straal van 5 kilometer.

• elke gemeente moet beschikken over een aantal automaten dat overeenkomt met ten minste één automaat per 1500 inwoners (bevolkingsdichtheid)

Bij gebrek aan een wet die de banken verplicht de toegang tot contant geld te garanderen, neemt het aantal geldautomaten dagelijks af, evenals het aantal bankkantoren. België kende in 2020 en 2021 meer dan één filiaalsluiting per dag. Hierdoor dreigt de digitale kloof nog groter te worden en daarom moet de regering onderhandelingen voeren die leiden tot een verplichting voor banken om de toegang tot een geldautomaat te garanderen. Als er geen aanvaardbaar en bindend akkoord komt, zal het nodig zijn snel over te gaan tot wetgeving.