Financité, OKRA en Testaankoop: "Regering moet details van akkoord over geldautomaten vrijgeven"

De Commissie voor Toegang tot Bestuursdocumenten geeft Financité, OKRA en Testaankoop gelijk: de regering moet de details vrijgeven van het akkoord tussen de regering en de banksector van 31 maart 2023.

Dit akkoord moet de toegankelijkheid van bankautomaten garanderen. Het voorziet bankautomaten op 207 meer locaties dan oorspronkelijk gepland tegen 2025, om de afstand tot geldautomaten te verkleinen, en 80 extra automaten om wachtrijen te verminderen.

De overeenkomst zegt echter niets over de maximale afstand tot een geldautomaat. Evenmin gaat de tekst in op de gebruikte methodologie om de verdeling van geldautomaten over de verschillende provincies te bepalen.

Na verschillende verzoeken aan de minister van Economie, de minister van Financiën en de staatssecretaris voor Consumentenbescherming, hebben de drie organisaties de zaak in september voorgelegd aan de Commissie om toegang te krijgen tot de volgende documenten:

- de methodologie die de Nationale Bank gebruikte voor het bepalen van de verdeling van de geldautomaten, om een beter inzicht te krijgen in de geplande verdeling per provincie;

- de verwachte dekkingsgraad per provincie voor de drie soorten gebieden – stedelijk, intermediair en landelijk – in 2025. (De cijfers van 31/12/2021 waren een niet-gepubliceerde bijlage bij de overeenkomst);

- het aantal geldautomaten per zone en per gemeente, met onderscheid tussen automaten met en zonder stortingsfunctie, zowel op dit moment als wat gepland is voor 2025.

De overheid had aangevoerd dat sommige van de gevraagde gegevens geclassificeerd kunnen worden als gevoelige, concurrentiële informatie. De Commissie bevestigt nu dat dit argument geen steek houdt. Het antwoord van de drie ministers vermeldt ook de noodzaak om bij de Nationale Bank van België, die over de gegevens beschikt, na te gaan of ze beschikbaar zijn en in welke mate ze met derden kunnen worden gedeeld. De drie organisaties wijzen er echter op dat de Nationale Bank geen partij is bij de overeenkomst. De overheid heeft enkel beroep gedaan op haar adviserende rol. De overheid zou deze gegevens dus wel degelijk openbaar moeten maken.

“Na maanden wachten en terwijl Batopin doorgaat met het spreidingsplan, hebben het publiek, de gemeenten en de provincies het recht om de details van deze overeenkomst te kennen en hoe ze zullen worden gedekt,” zegt Anne Fily, onderzoeker financiële inclusie bij Financité.

“Op dit momenten verdwijnen er elk jaar een heel aantal geldautomaten, waardoor de consument steeds moeilijker aan zijn geld geraakt. Nochtans is het duidelijk dat consumenten cash geld willen blijven gebruiken. Met de documenten die we nu zullen krijgen, gaan we veel beter kunnen controleren of de banken wel voldoende tegemoet komen aan de noden van consumenten,” zegt Laura Clays, woordvoerder van Testaankoop.

“OKRA hoopt dat het vrijgeven van ondubbelzinnige en duidelijke gegevens over de verdere afbouw van het aantal bankautomaten binnen dit nefaste akkoord, kan leiden tot een herziening van deze afspraken. Voor kwetsbare ouderen met beperkte mobiliteit betekent het ontbreken van bankautomaten in de onmiddellijke nabijheid het verlies van financiële autonomie” zegt Herman Fonck, van OKRA.